4 Seasons in de Maasduinen

In een aantal media (Süddeutsche Zeitung, Spiegel, De Standaard, Gazet van Antwerpen, De Telegraaf) wordt gezegd dat Duitsland vanaf 1 november een ‘derde geslacht’ kent. Maar dat klopt niet . Als het geslacht van een kind niet kan worden vastgesteld, moet in Duitsland vanaf 1 november bij de aangifte van de pasgeborene het veld geslacht worden opengelaten. Van een keuze is geen sprake. NNID ziet dat niet als een gunstige ontwikkeling.
Het is slechts een regeltje in een veel omvangrijke wetswijziging:
“Kann das Kind weder dem weiblichen noch dem männlichen Geschlecht zugeordnet werden, so ist der Personenstandsfall ohne eine solche Angabe in das Geburtenregister einzutragen.”
In plaats van ‘man’ of ‘vrouw’ wordt het geslacht dan ‘onbepaald’. Er is dus geen sprake van een ”derde geslacht; de twee bestaande hokjes worden gewoon niet gebruikt. Dit zou het voor kinderen die geboren worden met een intersekse-conditie/DSD en met ambigue genitaliën, eenvoudiger moeten maken later het door hen gewenste geslacht te kiezen.
Hier zitten een aantal haken en ogen aan. Wie bepaalt, bijvoorbeeld, dat het geslacht niet is vast te stellen? Welke invloed hebben ouders? Hoe voorkom je dat een kind niet al bij voorbaat gestigmatiseerd wordt door diensten die de persoonsgegevens vanuit de overheid krijgen aangeleverd?
De nieuwe regeling kan zelfs een aantal ongewenste gevolgen hebben:
1.er wordt misschien eerder gekozen voor cosmetische chirurgie om het geslacht van het kind ‘duidelijk’ te maken (ook al zeggen de meeste onderzoekers dat dit niet werkt),
2.ouders en artsen kiezen misschien sneller voor prenatale behandeling (waarvan ook na 30 jaar nog niet is onderzocht wat dit voor gevolgen heeft),
3.ouders kiezen misschien eerder voor abortus om te voorkomen dat kinderen met ambigue genitaliën geboren worden.
Niet voor alle mensen met een intersekse-conditie/DSD
In de media wordt de Duitse wetswijziging gekoppeld aan ‘interseksuelen’, de interseksuele mens’ of ’interseksuele mensen’. Maar slechts een klein deel van de mensen met een intersekse-conditie of een DSD wordt geboren met ambigue genitaliën.
Artsen schatten dat 1 op de 4500 kinderen wordt geboren met ambigue genitaliën. Andere intersekse-condities/DSD’s worden gekenmerkt door een minder sterke variatie van de uitwendige geslachtsorganen of door een variatie van het chromosomenpatroon of van de interne geslachtsorganen. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar uit onderzoek blijkt dat het percentage mensen met een intersekse-conditie/DSD tussen de 0,6% en 1,7% ligt. Met dat laatste percentage, komt intersekse/DSD bijna even vaak voor als rood haar.
Nederland
Overigens kent Nederland al veel langer een soortgelijke bepaling (Burgerlijk Wetboek, Boek 1, Artikel 19d). Als het geslacht van een kind niet kan worden vastgesteld, wordt dit in de geboorteakte vermeld. Binnen drie maanden na de aangifte wordt de geboorteakte doorgehaald en wordt een nieuwe geboorteakte opgemaakt. Als dan geen medische verklaring is overlegd, of als uit de overgelegde medische verklaring blijkt dat het geslacht niet kon worden vastgesteld, dan vermeldt de nieuwe geboorteakte dat het geslacht van het kind niet kon worden vastgesteld. Het is niet bekend voor hoeveel mensen dit geldt.
In de standaard voor de behandeling van DSD’s staat dat een kind met onduidelijke geslachtskenmerken altijd een geslacht moet worden toegewezen. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat er ooit van de Duitse en Nederlandse regeling gebruik zal worden gemaakt. Dat zou alleen mogelijk zijn als wettelijk wordt geregeld dat artsen geen cosmetische ingrepen bij pasgeboren kinderen mogen uitvoeren.
Een betere oplossing
NNID is geen voorstander van een derde hokje, want het enige doel van het registreren van verschillen, is het anders behandelen van mensen met die verschillen.
In plaats van een derde hokje, zou het beter zijn als het voor iedereen -dus ook voor mensen zonder intersekse-conditie/DSD- zo eenvoudig mogelijk wordt de registratie van het geslacht te wijzigen. Een baby met ambigue genitaliën krijgt dan het meest waarschijnlijke geslacht toegekend en kan dan later zelf aangeven of die keuze correct is of nog gewijzigd moet worden. Een wetsvoorstel om het wijzigen van de geslachtregistratie te vereenvoudigen ligt al geruime tijd bij de Eerste Kamer.